STANOWISKO XIV Krajowego Zjazdu Delegatów Polskiego Związku Działkowców z dnia 18 października 2019 r. w sprawie znaczenia i roli ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych dla istnienia, funkcjonowania i rozwoju PZD

2110.2019

 

W 2019 r. przypadła 5 rocznica wejścia w życie nowej ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych. Mijająca czteroletnia kadencja w PZD upłynęła zatem pod znakiem wdrażania nowego prawa i dostosowywania działania całego Związku do jego wymogów. Krajowy Zjazd Delegatów PZD, jako reprezentant przeszło miliona działkowców stwierdza, że doświadczenia płynące ze stosowania nowej ustawy o ROD uzasadniają wniosek, iż jest ona aktem, który sprawdził się w praktyce, a ujęte w nim regulacje dobrze służą działkowcom i ogrodom.

Powyższa ocena odnosi się zarówno do kwestii zabezpieczenia praw użytkowników działek oraz dalszego istnienia ogrodów, jak i mechanizmów służących ich dalszemu rozwojowi i modernizacji. Jednocześnie Krajkowy Zjazd Delegatów uważa za stosowne podkreślić, że mijająca kadencja dowiodła, że najpełniejsze wykorzystanie praw, jakie nowa ustawa dała działkowcom i ROD, było możliwe dzięki potencjałowi, jaki przynosi funkcjonowanie w ramach ogólnopolskiej organizacji. Synergia dwóch czynników, tj. dobrego prawa i sprawnego wykorzystania ujętych w nim rozwiązań przez organizację, sprawiły, że zapisane w ustawie prawa nie pozostały jedynie pustymi hasłami, ale przyniosły realne korzyści dla ich beneficjentów, tj. miliona rodzin działkowców.

Najdobitniejszym dowodem na trafność powyższej tezy jest regulacja sytuacji prawnej terenów zajmowanych przez ROD. W chwili wejścia w życie ustawy w 2014 r., pomimo wieloletnich starań, 10 300 ha ROD nadal miało nieuregulowany status prawny. Dzięki olbrzymiemu wysiłkowi całego Związku, w stosunku do terenów, na których z działek korzystało prawie ćwierć miliona polskich rodzin, złożono dokumenty konieczne do wszczęcia procedury w oparciu o art. 76 ustawy o ROD. Choć niestety, nie zawsze inicjatywa PZD spotykała się z pozytywnym odbiorem ze strony władz lokalnych, już dziś prawie 2/3 wniosków zostało rozstrzygniętych po myśli działkowców. Efektem jest zabezpieczenie praw działkowców poprzez wpis w księgach wieczystych prowadzonych dla ROD zajmujących 6000 ha. Nadal procedowane pozostają sprawy 4300 ha ogrodów. Jednak i tu optymizmem może napawać widoczny trend. W ostatnim okresie nastąpiło bowiem wyraźne przyspieszenie rozpatrywania wystąpień PZD. Niewątpliwie znaczący wpływ na ten stan rzeczy miały wyroki sądowe w sprawach prowadzonych przez Związek. Po kilku latach sporów sądy uznawały racje prezentowane przez PZD, który domagał się respektowania praw działkowców. Równie istotna dla osiągnięcia tych sukcesów była też samoorganizacja działkowców. Mówiąc jednym głosem, w imieniu szerszej, „ponadogrodowej” społeczności, byli traktowani przez władze jako partner społeczny, którego nie należy lekceważyć.

Pozytywne zmiany wywołane ustawą o ROD dostrzegalne są również chociażby na płaszczyźnie prorozwojowej. Widoczne jest to na przykładzie przepisów wprowadzających korzystanie przez ROD z dotacji ze środków publicznych. Możliwość ta jest wykorzystywana coraz częściej w praktyce. Dotyczy to zwłaszcza samorządów lokalnych. Początki nie były może zbyt optymistyczne, jednak dziś dotacje te przyznawane są w prawie całej Polsce. Dzięki nowym rozwiązaniom zaistniały takie inicjatywy, jak chociażby samorządu Województwa Mazowieckiego, który w 2019 r. przeznaczył na dotacje dla ROD pulę 5 000 000 zł., czy Miasta Kielce (kwota 1 000 000 zł.). Po raz pierwszy od blisko 30 lat, prowadząc inwestycję działkowcy nie są skazani wyłącznie na siebie i PZD, ale mają realną możliwość otrzymania wsparcia zewnętrznego. Oczywiście skala tego wsparcia nie wszędzie może być satysfakcjonująca. Jednak w porównaniu do lat wcześniejszych, pozytywne zmiany wykreowane dzięki nowej ustawie są bezdyskusyjne.

Poza kwestiami czysto prawnymi, z nową ustawą o ROD wiąże się jeszcze jeden aspekt, być może najważniejszy z puntu widzenia przyszłości ROD. Chodzi mianowicie o zmianę nastawienia społecznego do idei ogrodów działkowych. Kampania przeprowadzona przez działkowców zorganizowanych w PZD podczas zbiórki podpisów pod obywatelskim projektem ustawy o ROD i starań o jej uchwalenie przez Parlament, spowodowała znaczący wzrost świadomości społecznej nt. ogrodnictwa działkowego. Do szerokiej grupy obywateli dotarła wiedza o korzyściach społecznych i ekologicznych płynących z utrzymania ROD w miastach. W efekcie ogrody zyskały szerokie grono zwolenników. Diametralnej zmianie uległ ich wizerunek. Z „reliktów przeszłości” blokujących rozwój miast, stały się symbolem ich nowoczesnego, zrównoważonego rozwoju. ROD, jako zwarte tereny zielone, absorbujące zanieczyszczenia powietrza i nadmiar wody z ulew, zaczęto postrzegać jako jedno z remedium dla wizji miast, jako betonowych pustyni pogrążonych w smogu. Zaowocowało to nie tylko zmianą wizerunku w społeczeństwie, czy polityki władz lokalnych. Co najważniejsze, efektem było pojawienie się olbrzymiego zainteresowania działką, zwłaszcza wśród stosunkowo młodych osób. A kolejne pokolenia działkowców, to najlepsza gwarancja dalszego istnienia i rozwoju ROD.

Dlatego też, Krajowy Zjazd Delegatów PZD uważa, że doświadczenia minionych 5 lat uzasadniają wniosek, że uchwalona z inicjatywy działkowców ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych w pełni zasługuje na miano ustawy dobrze służącej zabezpieczeniu praw działkowców i przyszłości ogrodów działkowych w Polsce.

 XIV Krajowy Zjazd Delegatów Polskiego Związku Działkowców

Galeria